توضیحات

چکیده:

توسعه انسانی از جمله مباحث مهم روز علم اقتصاد و مدیریت است که نقش بسزایی در مدیریت و تخصیص منابع دارد. در طرح‌ریزی و ارزیابی برنامه‌ریزی‌های کلان اقتصادی – اجتماعی شاخص‌های مختلفی در حوزه اقتصادی، اجتماعی، بهداشت، آموزش و … وجود دارد که شاخص توسعه انساني(HDI) یکی از شاخص‌هایی است که سالیانه توسط سازمان ملل متحد و با همکاری سازمان‌های برنامه ریزی و توسعه کشورها ارائه می‌شود. این شاخص یک معيار برای اندازه‌گيري توسعه و رفاه انساني است که بر اساس سه بعد کلان دانش، بهداشت و اقتصاد محاسبه می‌شود و بر اساس آن کشورهای جهان به چهار سطح توسعه انسانی خیلی زیاد، توسعه انسانی زیاد، توسعه انسانی متوسط و توسعه انسانی کم تقسیم می‌شوند. اما همان طوركه روند توسعه يافتگي در كشورهاي جهان متفاوت است، در داخل كشورها نيز روند توسعه يافتگي به دلیل توزيع فضايي ناهمگن منابع و همچنين عوامل مختلف اقتصادي اجتماعي و اقليمي يكسان نيست. لذا شناسایی و دسته بندی توزیع عادلانه منابع در سطح کل کشور یکی از مهمترین دغدغه‌های مدیران و حمکرانان دولتی می‌باشد و یکی از اهداف کلان کشور توزیع منابع میان خانوارها است. روش کنونی محاسبه شاخص توسعه انساني استفاده از ميانگين‌گيري وزنی است که نقدهایی به آن وارد شده است. در اين مقاله نقدهای روش کنونی محاسبه شاخص HDI مورد بررسي قرار می‌گردد و در ادامه با استفاده از روش آماری چند متغیره به نام تكنيك تحليل خوشه‌اي و روش فازی استان‌هاي کشور را به كمك دو منبع اطلاعاتي مهم و به روز كشور طرح سرشماري نفوس و مسكن و طرح نيروي كار دسته بندی می‌شوند و در نتیجه یک دسته بندی از وضعیت توسعه یافتگی کشور بر اساس روش‌های آماری به‌دست می‌آید. مهمترین ویژگی این روش، پویایی نسبت به متغیرهای شاخص توسعه و ارایه دسته بندی مبتنی بر روش‌های آماری است که می ‌تواند ابزاری مناسب برای دولتمران و برنامه ریزان کلان کشور باشد.

كلمات كليدي: مدیریت شاخص توسعه انساني(HDI)، تحلیل خوشه ای،‌ منطق فازی، سرشماری نفوس و مسكن، طرح نيروي كار و طرح هزینه و درآمد.